Трамп жоспары

Фото Andrew Harnik / Getty Images

Трамп жоспарының мәтіні Axios сайтынан алынды https://www.axios.com/2025/11/20/trump-ukraine-peace-plan-28-points-russia

  Толық жоспар

1. Украинаның егемендігі қайта расталады.
2. Ресей, Украина және Еуропа арасында шабуыл жасамау туралы жан жақты келісім жасалады. Соңғы 30 жылдағы барлық түсінбеушіліктер шешілді деп саналады.
3. Ресей көршілес елдерге басып кірмейді деп күтілуде, ал НАТО одан әрі кеңеймейді.
4. Әлемдік қауіпсіздікті қамтамасыз ету және ынтымақтастық пен болашақ экономикалық даму мүмкіндіктерін кеңейту мақсатында барлық қауіпсіздік мәселелерін шешу және шиеленісті азайту үшін жағдайлар жасау мақсатында АҚШ-тың араласуымен Ресей мен НАТО арасында диалог орнатылады.
5. Украина сенімді қауіпсіздік кепілдіктерін алады.

• Жаңарту: Қауіпсіздік кепілдіктерінің шарттары бөлек құжатта егжей-тегжейлі көрсетілген. Америка Құрама Штаттары және оның НАТО-дағы одақтастары Украинаға жасалған шабуылды бүкіл «трансатлантикалық қауымдастыққа» жасалған шабуыл деп санайды.

6. Украина Қарулы Күштерінің саны 600 000 адаммен шектеледі.

• Ескерту: Украина шенеунігінің айтуынша, қазіргі уақытта Украина армиясының саны 800 000–850 000, ал соғысқа дейін шамамен 250 000-дай болды.

7. Украина өз конституциясында НАТО-ға қосылмайтыны туралы ережені бекітуге келіседі, ал НАТО өз жарғысында Украинаның болашақта қабылданбайтыны туралы ережені енгізуге келіседі.
8. НАТО Украинада әскер орналастырмауға келісті.

• Ескерту: Франция мен Ұлыбританияны қоса алғанда, НАТО елдері соғыстан кейін Украинада аз санды еуропалық әскерлерді орналастыру бойынша бөлек ұсыныстармен жұмыс істеп келген. Бұл нұсқа бұл жоспарда қарастырылмаған сияқты.

9. Еуропаның жойғыш ұшақтары Польшада орналастырылады.
10. АҚШ кепілдігі:

• АҚШ кепілдік үшін өтемақы алады;
• Егер Украина Ресейге шабуыл жасаса, кепілдіктен айырылады;
• Егер Ресей Украинаға басып кірсе, шешуші, үйлестірілген әскери жауаптан басқа, барлық жаһандық санкциялар қалпына келтіріледі, жаңа қосылған жерлерді мойындау және осы келісімнің барлық басқа артықшылықтары жойылады;
• Егер Украина себепсіз Мәскеуге немесе Санкт-Петербургке зымыран ұшырса, қауіпсіздік кепілдігі жарамсыз болып саналады.

11. Украина Еуроодақ мүшелігіне құқылы және бұл мәселе қарастырылып жатқан кезде еуропалық нарыққа қысқа мерзімді жеңілдікпен қол жеткізеді.
12. Украинаны қалпына келтіру бойынша сенімді жаһандық шаралар пакеті, оның ішінде, бірақ онымен шектелмей:

• Технология, деректерді өңдеу орталықтары және жасанды интеллект сияқты жоғары өсімге ие салаларға инвестиция салу үшін Украинаны дамыту қорын құру.
• Америка Құрама Штаттары Украинамен бірлесіп, Украинаның табиғи газ инфрақұрылымын, соның ішінде құбырлар мен қоймаларды қалпына келтіру, дамыту, жаңғырту және пайдалану үшін серіктес болады.
• Қалалар мен тұрғын аудандарды қалпына келтіру, қайта құру және жаңғырту үшін соғыстан қираған аудандарда бірлескен қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу.
• Инфрақұрылымды дамыту.
• Тау-кен өндірісі және табиғи ресурстарды өндіру.
• Дүниежүзілік банк бұл жұмыстарды жеделдету үшін арнайы қаржыландыру пакетін әзірлейді.

13. Ресей әлемдік экономикаға қайта интеграцияланады:

• Санкцияларды алып тастау кезең-кезеңімен және әрбір жағдай бойынша жеке талқыланады және келісіледі.
• Америка Құрама Штаттары энергетика, табиғи ресурстар, инфрақұрылым, жасанды интеллект, деректер орталықтары, Арктикадағы сирек кездесетін жер металдарын өндіру жобалары және басқа да өзара тиімді корпоративтік мүмкіндіктер салаларында өзара даму үшін ұзақ мерзімді экономикалық ынтымақтастық туралы келісімге қол қояды. • Ресей G8-ге қайта қосылуға шақырылады.

14. Бұғатталған қаражат келесідей пайдаланылады:

• Бұғатталған ресейлік активтердің 100 миллиард доллары АҚШ-тың Украинадағы қалпына келтіру және инвестициялық күш-жігеріне инвестицияланады;
• АҚШ бұл жобадан түсетін пайданың 50%-ын алады. Еуропа Украинадағы қалпына келтіруге қолжетімді инвестицияларды арттыру үшін 100 миллиард доллар бөледі. Бұғатталған еуропалық қорлардан қаржы алуға рұқсат етіледі. Қалған бұғатталған ресейлік қорлар белгілі бір салаларда бірлескен жобаларды жүзеге асыратын бөлек АҚШ-Ресей инвестициялық қорына инвестицияланады. Бұл қор қарым-қатынастарды нығайтуға және ортақ мүдделерді кеңейтуге бағытталған, осылайша қақтығыстың қайталануын болдырмау үшін күшті ынталандыру жасайды.

15. Осы келісімнің барлық ережелерінің сақталуын қамтамасыз ету және ілгерілету үшін бірлескен АҚШ-Ресей қауіпсіздік бойынша жұмыс тобы құрылады.
16. Ресей Еуропа мен Украинаға қатысты шабуыл жасамау туралы саясатын заңмен бекітеді.
17. Америка Құрама Штаттары мен Ресей ядролық қаруды таратпау және қару-жарақты бақылау туралы келісімшарттарды, соның ішінде СШҚ-1 келісімшартын ұзартуға келіседі.

• Ескерту: Америка Құрама Штаттары мен Ресей арасындағы қару-жарақты бақылаудың соңғы ірі шарты — СШҚ ІІІ ақпан айында мерзімі бітеді.

18. Украина Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа сәйкес ядролық емес мемлекет болуға келіседі.
19. Запорожье атом электр станциясының іске қосылуы МАГАТЭ бақылауымен жүзеге асырылады, ал өндірілген электр энергиясы Ресей мен Украина арасында тең бөлінеді — 50:50.
20. Екі ел де мектептер мен қоғамда әртүрлі мәдениеттердің өзара түсіністігі мен төзімділігін дамытуға, сондай-ақ нәсілшілдік пен алалауды жоюға бағытталған білім беру бағдарламаларын енгізуге міндеттенеді:

• Украина діни төзімділік және тілдік азшылықтарды қорғау туралы ЕО ережелерін қабылдайды.
• Екі ел де барлық кемсітушілік шараларын алып тастауға және украин және ресейлік БАҚ пен білім берудің құқықтарына кепілдік беруге келіседі. (Ескерту: Ұқсас идеялар Трамптың 2020 жылғы Израиль-Палестина қақтығысын шешуге арналған бейбітшілік жоспарына енгізілген.)
• Барлық нацистік идеология мен қызмет қабылданбауы және тыйым салынуы керек.

21. Аумақтары:

• Қырым, Луганск және Донецк іс жүзінде Ресейлік деп танылады, соның ішінде Америка Құрама Штаттары да.
• Херсон мен Запорожье қақтығыс сызығы бойында шекара бекітіледі, бұл қақтығыс сызығын іс жүзінде тануды білдіреді.
• Ресей бес аймақтан тыс бақылауындағы басқа келісілген аумақтардан бас тартады.
• Украина күштері өздері бақылайтын Донецк облысының бөлігінен кетеді, ал бұл шығу аймағы Ресей Федерациясының халықаралық деңгейде танылған аумағы, бейтарап демилитаризацияланған буферлік аймақ болып саналады. Ресей күштері бұл демилитаризацияланған аймаққа кірмейді.

22. Болашақ аумақтық құрылым туралы келіскеннен кейін, Ресей Федерациясы мен Украина бұл құрылымды күшпен өзгертпеуге міндеттенеді. Бұл міндеттеме бұзылған жағдайда ешқандай қауіпсіздік кепілдігі қолданылмайды.
23. Ресей Украинаның Днепр өзенін коммерциялық қызмет үшін пайдалануына кедергі жасамайды; Қара теңіз арқылы астықты еркін тасымалдау туралы келісімдерге қол жеткізіледі.
24. Шешілмеген мәселелерді шешу үшін гуманитарлық комитет құрылады:

• Қалған тұтқындар мен мүрделер «барлығы барлығына» қағидаты негізінде айырбасталады.
• Ұсталған барлық бейбіт тұрғындар мен кепілге алынғандар, соның ішінде балалар қайтарылады.
• Отбасын біріктіру бағдарламасы жүзеге асырылады.
• Қақтығыс құрбандарының азабын жеңілдету үшін шаралар қабылданады.

25. Украинада 100 күн ішінде сайлау өтеді.
26. Осы қақтығысқа қатысқан барлық тараптар соғыс кезіндегі әрекеттері үшін толық кешірім алады және ешқандай шағымдарды қозғамауға немесе болашақта шағымдарды қарастырмауға міндеттенеді.
27. Бұл келісім заңды түрде міндетті болады. Оның орындалуын президент Дональд Трамп басқаратын Бейбітшілік кеңесі бақылайды және кепілдік береді. Оны бұзғаны үшін санкциялар қолданылады.

• Ескерту: Бұл Трамп Газа бейбітшілік келісімін басқару үшін ұсынған жалпы құрылыммен бірдей.

28. Барлық тараптар осы меморандумға келіскеннен кейін, екі тарап та келісімді орындауды бастау үшін келісілген пункттерге шегінгеннен кейін бірден атысты тоқтату күшіне енеді.