ВАШИНГТОН, 29 қазан, 2024 жыл — Дүниежүзілік банк өзінің соңғы тауар нарықтары болжамында 2025 жылы шикізаттың әлемдік бағасы бес жылдағы ең төменгі деңгейге дейін төмендейді» деп болжам жасады. Дегенмен, жалпы шикізат бағасы COVID-19 пандемиясына дейінгі бес жылмен салыстырғанда 30%-ға жоғары болып қалады.
Жаһандық мұнай ұсынысы келесі жылы орташа есеппен тәулігіне 1,2 миллион баррель болатын сұраныстан асып түседі деп күтілуде, бұл молшылық екі рет қана байқалды: 1998 жылғы мұнай бағасының құлдырауы кезінде және 2020 жылғы пандемия аяқталған кезде. Қазіргі кезде мұнайға сұраныстың азаюына мынадай факторлар әсер етуде:
- ішінара өнеркәсіптік өндірістің баяулауы
- электр көліктері мен сұйытылған табиғи газды (СТГ) пайдалантын жүк көліктерінің сатылуының өсуі
- 2023 жылдан бері тоқырауға ұшыраған Қытайдағы негізгі өзгерістер
- Мұнай экспорттаушы елдер ұйымына және оның одақтастарына (ОПЕК+) кірмейтін бірнеше елдер мұнай өндіруді арттырады деп күтілуде. ОПЕК+ өзі тәулігіне 7 миллион баррельді құрайтын айтарлықтай резервтік қуатты сақтайды, бұл 2019 жылғы пандемияға дейінгі көрсеткіштен екі есе артық.
Жаһандық шикізат бағасы 2024 және 2026 жылдар аралығында шамамен 10%-ға төмендейді деп болжануда. Жаһандық азық-түлік бағасы осы жылы 9% және 2025 жылы тағы 4% төмендейді деп күтілуде. Алайда азық-түлік бағасы бұрынғысынша 2015-2019 жылдардағы орташа деңгейден 25%-ға жуық жоғары болып қалады. Энергия бағасы 2025 жылы 6 пайызға, ал 2026 жылы тағы 2 пайызға төмендейді деп күтілуде. Азық-түлік пен энергия бағасының төмендеуі орталық банктерге инфляцияны бақылауды жеңілдетуі керек. Дегенмен, қарулы қақтығыстардың күшеюі бұл міндетті энергиямен қамтамасыз етуді үзіп, азық-түлік пен энергия бағасының өсуіне әкелуі мүмкін.
Дүниежүзілік банк тобының бас экономисі және аға вице-президенті Индермит Гилл: «Шикізат бағасының төмендеуі және жеткізу жағдайларының жақсаруы геосаяси күйзелістерге қарсы буфер ретінде әрекет етуі мүмкін. Бірақ олар азық-түлік бағасының инфляциясы шырқап тұрған дамушы елдердің экономикаларына әсер ете алмайды. Осы елдердегі инфляция дамыған елдерге қарағанда нормадан екі есе жоғары болып отыр және дамушы елдердегі жоғары азық-түлік бағасының жеңілдету үшін әсері аз» -деді. Жоғары бағалар, қақтығыстар, экстремалды ауа-райы және басқа да күйзелістер 2024 жылы 725 миллионнан астам адам азық-түліктің тапшылығын сезінеді.
Соңғы бір жылда Таяу Шығыстағы қақтығыс мұнай бағасының айтарлықтай құбылмалылығына әсер етті, ол ірі өндірушілердің мұнай және газ инфрақұрылымы зақымдалуы мүмкін деген алаңдаушылыққа байланысты болды. Қақтығыс күшеймесе, Brent маркалы мұнайдың жылдық орташа бағасы биылғы барреліне 80 доллардан 2025 жылы төрт жылдағы ең төменгі деңгейі-73 долларға дейін төмендейді.
